Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi là một trong 3 dạng nghị luận thường xuất hiện trong chương trình thi. Dưới đây là một sốví dụ để bạn ứng dụng và thực hành.
ĐềNghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi 1:
Phân tích truyện ngắn Tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan
Đặc sắc kết cấu truyện:
– Sự giống và khác nhau giữa những việc trong truyện, tác giả
– Tìm ra mâu thuẫn, tính trào phúng, mỉa mai của truyện
– Đặc điểm ngôn ngữ của truyện ( ngôn ngữ người kể, ngôn ngữ nhân vật)
– Mục đích viết truyện của Nguyễn Công Hoan, từ đó nêu khái quát giá trị hiện thực
– Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán
Dàn bài Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Công Hoan và truyện ngắn Tinh thần thể dục
Thân bài:
Phân tích, chỉ ra điểm chung và nét riêng của các cảnh bắt người đi xem bóng đá:
+ Cảnh anh Mịch nhăn nhó với ông Lí
+ Cảnh bác Phô gái phân trần với ông Lí
+ Cảnh cụ phó Bính xin ông Lí cho thằng Sang đi thay con
+ Cảnh thằng Cò cùng đứa con trốn vào đống rơm bị phát hiện
– Ông Lí áp giải được 94 người lên huyện. Phân tích mâu thuẫn hình thức và bản chất của “tinh thần thể dục”
– Nêu tính trào phúng, châm biếm của truyện
Kết bài: Nêu giá trị về nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn
ĐềNghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi 2:
Tìm sự khác nhau về từ ngữ và gióng văn giữa hai tác giả Chữ người tử tù và Hạnh phúc của một tang gia
Tìm hiểu đề:
– Sự khác nhau:
+ Chữ người tử tù sử dụng nhiều từ Hán việt cổ, cách nói dựng lên cảnh tượng suy tàn con người phong kiến, tác giả nói tới những người tài hoa nay còn vang bóng
– Trong “Hạnh phúc của một tang gia” tác giả dùng nhiều từ, cách chơi chữ để mỉa mai, giễu cợt tính giả tạo
– Việc dùng từ, chọn giọng văn phù hợp với chủ đề truyện, thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả
– Tìm hiểu, xác định đề: Yêu cầu nghị luận một phương diện của tác phẩm: nghệ thuật châm biếm, đả kích của tác giả
Lập dàn ý Nghị luận về một tác phẩm
Mở bài
Giới thiệu truyện ngắn “Vi hành” của Nguyễn Ái Quốc thực chất châm biếm, đả kích sự bất tài, bù nhìn của vua Khải Định và bản chất bọn mật thám Pháp trong chuyến công du của vua Khải Định
Thân bài
– Châm biếm, đả kích tập trung vào các phương diện:
+ Khải Định là thành một tên hề có mày da khác lạ, ăn mặc kệch cỡm
+ Vua mà có hành động như kẻ gian, lén lút, đáng ngờ
+ Mật thám Pháp thành người “phục vụ tạn tụy” (bám lấy đế giày) với cái nhìn hồ đồ, lẫn lộn
– Cách sử dụng ngôn ngữ của Người có sự châm biếm, đả kích sâu cay trong đó
+ Xây dựng nhân vật qua ngôn ngữ đối thoại, và miêu tả
Kết bài: Truyện ngắn Vi hành thành công khi lột trần được bản chất của kẻ bán nước và cướp nước bằng giọng mỉa mai, châm biếm
Đả kích thói bịp bợm, lố lăng của Khải Định và những tên tay sai thực dân
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi trên đây sẽ đặc biệt hữu ích cho bạn trong việc nắm các tác phẩm này. Cũng như cách làm một bài văn nghị luận.